تجربه روزهای جمعه تجربه ای کاملا آشناست ، احساس اندوهی خفیف ، اضطرابی مبهم و نوعی بی قراری آزار دهنده ، آن چیزی که این روز را از بقیه روزها متمایز می کند ، براستی راز این احساس ناخوشایند و مبهم چیست ؟ چرا با وجود یک هفته چشم انتظاری برای بودن در کنار خانواده و فراغت از کار ، آخر هفته ای چنین غمبار در انتظار ماست ؟
آنچه از شواهد پیداست این فقط ما نیستیم که به چنین عارضه ای دچاریم . غربی ها هم که روزهای یکشنبه را تعطیل هستند ، این احساس غریب را سندرم روزهای یکشنبه نامیده اند و این همان احساسی است که شما در عصر جمعه تجربه می کنید ، عصر روزهای جمعه است که غرق در بی قراری و اضطراب ، افسردگی ، فقدان انگیزه و انرژی ، اندوه مبهم و اشتغال ذهنی برای کوهی از وظایف و کارهای هفته بعد هستید .
یافته های روانشناسی نشان می دهد بیشترین گروهی که این احساسات منفی را تجربه می کنند ، دانش آموزان ، دانشجویان و کارمندانی هستند که ساعات تحصیل و کار آن ها به شکلی منظم از روز شنبه آغاز می شود و درست سرنخ این ماجرا در همین صورت مسئله نهفته است . اگر از افرادی که این احساسات و افکار منفی را تجربه می کنند بپرسیم عصرهای جمعه نگران و غمگین چه موضوعی هستند ، پاسخی مبهم و اغلب غیر قانع کننده می دهند ، اما بررسی در محتوای شکایت کنندگان دورنمایه آن را فاش می سازد و آن همین یک جمله آشناست " باز هم یک هفته کار تکراری ".
آن چیزی که مشخص شده تجربه یک هفته کار مداوم و تکراری ، ریشه ایناضطراب و کانون دلمشغولی است. تمدن جدید ، دیوان سالاری و مدرن و الزام به ساعت های کاری منظم نیز به این مسئله دامن زده و این سندرم را به وسعت دنیا گردیده است.
فردی که این نشانه ها را تجربه می کند ، انتظار شروع حجم بالای کار پس از استراحت جدید برایش رنج آور تر از آن کاری است که در سایر روزهای هفته انجام می دهد . در نتیجه انتظار انبوه کارهای روزمره و تکراری عامل اصلی دلگیری عصرهای جمعه است.
البته افراد بدون حس کنترلی که برنامه ریزی و زمان بندی قابل قبولی برای انجام کارها ندارند ، بیشتر از دیگران این حالت را تجربه می کنند تا جایی که این موضوع باعث تشدید احساس منفی می شود ، همچنین الگوی تغذیه ای نادرست ، نوشیدنی های محرک مانند چای و قهوه و نداشتن فعالیت بدنی مناسب و منظم و سبک زندگی ناسالم از دیگر عوامل این سندرم است .
اکنون برای تسکین این دلگیری چه باید کرد ؟ علم امروز مجموعه روش ها برای تسکین این احساسات آزار دهنده ست.نخست این که احساسات را تا حدودی طبیعی بدانیم ، احساسی که خیلی زود می گذرد و لزوما به معنای وجود اختلال یا نا به هنجاری نیست.
از سوی دیگر داشتن نظم در کارها و وجود یک برنامه ریزی کاملا مشخص باعث کاهش فشار کاری خواهد شد . پس باید مدیریت زمان را جدی بگیریم.
در روزهای تعطیل نیز همانند سایر روزها در همان ساعت معمول هر روز از خواب برخیزیم. حتی نیم ساعت دیر بیدار شدن به بی خوابی جمعه شب منجر شده و روند خواب را مختل می کند. بهتر است برای پرداختن به فعالیت های لذت بخش مانند ورزش ، گشت و گذار ، مهمانی و ... برنامه ریزی کنیم. در این صورت هیجانات منفی و احساسات تنش زا را با فعالیت های لذت بخش جایگزین می کنیم. حتی توصیه شده برای بعدازظهر روز شنبه یعنی بعد از ساعت کاری نیز برنامه ای لذت بخش تدارک ببینیم. این موضوع تا حدودی به آرامش شما کمک می کند . تمرکز بر لحظه حال نیز موثر است . این روش باعث می شود از اشتغال ذهنی با آینده مبهم و انتظار دردناک شروع روز کاری دست برداریم . اگر این کار را انجام دهید خواهید دید غروب جمعه ای زیبا و همراه انتظار برای آغاز هفته ای پرکار شما را فرا می خواند.
سرکار خانم مهسا فریدونیان، کارشناس مسئول سلامت روان شبکه بهداشت و درمان راز و جرگلان