هفته ملی سلامت بانوان ایران (سبا) ۲۴ لغایت ۳۰ مهر ۱۴۰۰ با شعار "زنان، مديريت سلامت، مهار كرونا" گرامی باد.
شنبه ۲۴ مهر: زنان و مدیریت اطلاعات در بحران کرونا
محور‌ها: (دریافت اطلاعات از منابع معتبر، تشخیص منابع معتبراز غیر معتبر، استفاده صحیح و انتشار اطلاعات در شبکه های مجازی)
تعریف سواد سلامت: به میزان توانایی افراد در به دست آوردن، تحلیل کردن، و فهمیدن اطلاعات و خدمات اولیه بهداشتی که به آن نیاز دارند تا بتوانند در مورد مسائل مربوط به سلامتی خود مشارکت داشته و تصمیم‌های درستی را اتخاذ کنند.
تعریف رسانه: رسانه ها شامل افراد، ابزار يا موقعيت هايي هستند كه به وسيله آنها پيام‌ها دریافت می‌شوند.
سازمان جهانی بهداشت در گزارشی، سواد سلامت را به عنوان يکی از بزرگترين عوامل تعيين کننده سلامت معرفی نموده است. اگرچه هنوز به درستی معلوم نيست که سواد سلامت تا چه حد بر نتايج سلامتی تأثيرگذار است، اما دلايل زيادی حاکی از آن است که بسياری از نتايج ناخوشايند مرتبط با سلامتی، در نتيجه سواد سلامت ناکافی است.
توانایی‌های لازم در کسب سواد سلامت را به سه گروه می توان تقسیم کرد:
- توانایی درک اطلاعات نوشتاری و شفاهی که از طرف پزشک، پرستار، دارو ساز، و تیم بهداشت ودرمان به فرد ارائه می‌شود.
- توانایی عمل کردن بر اساس دستورالعمل‌های مربوط به برنامه‌های دارویی و مراقبت‌های پزشکی
- توانایی خواندن اطلاعات نوشتاری مربوط به حوزه‌های سلامت و بهداشت مثل: برچسب‌ها ، پیوست‌های مربوط به داروها، فرم‌های رضایت نامه و...
سواد سلامت دیجیتال (الکترونیکی ):
تعریف سواد سلامت دیجیتالی: توانایی جستجو، یافتن، درک و ارزیابی اطلاعات بهداشتی مبتنی بر فضای دیجیتال (اینترنت )
درحال حاضر بیشتر افراد، اطلاعات مربوط به بیماری و سلامتی را از طریق اینترنت دریافت می کنند. . بنابراین لزوم ایجاد بسترهای اینترنتی که عاری از اطلاعات غیرعلمی و به خصوص در ارتباط با همه گیری کرونا عاری از شایعات باشد، از اهمیت بسزایی برخوردار است. زنان با توجه به نقش حمایتی و مراقبتی در خانواده و ارتباط بیشتر با فرزندان و والدین، نقش اثر گذار و بسیار مهمی در سلامت خانواده و جامعه ایفا می کنند بنابراین افزایش سوادسلامت زنان جامعه از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است. بر اساس شواهد موجود در شرایط یکسان اقتصادی زنانی که دارای سطح سوادسلامت بالاتری هستند فرزندان سالم تری دارند.برای شکست کرونا افزایش سواد سلامت افراد جامعه بخصوص زنان یک امر بسیار ضروری است.
چگونه می‌توان سواد سلامت جامعه را افزایش داد؟
برای افزایش سطح سواد سلامت مردم، نیاز به همکاری های بین بخشی وزارتخانه ها و سازمان هایی است که به نوعی در حفظ و تامین سلامت مردم دخیل هستند و در این میان، نقش رسانه، بسیار تاثیرگذار و پُر رنگ است.
زمانی که مشارکت همه افراد جامعه در مبارزه و جلوگیری از انتشار سریع عوامل بیماری زا مثل ویروس کرونا لازم می‌شود حجم بالای اطلاعات و پیچیدگی محتواها در فضای حقیقی و مجازی جامعه مانع بزرگی در واکنش سریع و صحیح اعضای جامعه محسوب می شود. و موجب سردرگمی در انتخاب پیام‌های صحیح و حتی برداشت نا صحیح از آن می شود.
بنابراین نقش آموزش مراکز و سایت‌های مورد تایید وزارت مجموعه وزارت بهداشت ودانشگاه های علوم پزشکی که منابع علمی وصحیح انتشار پیام های مرتبط با بهداست وسلامتی هستند بسیار مهم است. موضوع مهم علاوه بر آموزش‌های پایه آموزش تشخیص پیام های صحیح و تحلیل اطلاعاتی است که فرد از طرق مختلف به دست می آورد.
چگونه خبر درست را از خبر جعلی تشخیص دهیم :
1-خبر را چه کسی نوشته است؟ در خبر درست همیشه نامی واقعی از یک خبرنگار یا روزنامه‌نگار واقعی، که قابل‌پیگیری باشد به‌عنوان مرجع و منبع خبر گفته می‌شود ولی در خبرهای ساختگی، شایعه یا تبلیغاتی، چنین چیزی وجود ندارد.
2-خبر چه چیزی می خواهد بگوید؟ خبر واقعی وقتی درباره موضوعی جنجالی باشد معمولاً آن را به نقل از منابع واقعیِ معتبر که قابل‌پیگیری باشند، می‌گوید. درحالی‌که خبر ساختگی منبع دروغین، نشانی اینترنتی ساختگی، عنوان کلی غیرقابل‌پیگیری، و یا با استناد به مطالب مشابه غلط انداز دیگر می‌گوید که با اندکی کندوکاو و ژرف‌نگری، نادرستی آن قابل‌تشخیص است.
3-خبرچه زمانی منتشر شده است؟ حتماً به تاریخ انتشار خبر دقت کنید اگر به کلمه‌های «خبر فوری» در خبر برمی‌خورید بیشتر دقت کنید زیرا احتمال ساختگی بودن یا تبلیغاتی بودن آن بیشتر است.
4-خبر درکجا منتشر شده است؟ خبر درست و مهم، حتماً در خبرگزاری‌ها و وبگاه‌های مشهورِ دارای اعتبار نیز منتشر می‌شود.اگر خبر را برای نخستین بار در شبکه‌های اجتماعی می‌بینید باید پیش از بازنشر و فرستادن آن برای دیگران، تلاش کنید تا درستی آن را بیازمایید.
5-از خواندن خبر چه احساسی به شما دست می دهد؟ خبر ساختگی مثل همه‌ی تبلیغات دیگر برای برانگیختن احساس شما طراحی شده است. پس اگر با خواندن خبری بسیار ناراحت شدید، دِرَنگ کنید و نفس عمیقی بکشید. ادعایی که در خبر وجود دارد را دست کم در سه خبرگزاری و یا رسانه‌ی معتبر تحقیق کنید و سپس تصمیم بگیرید که خبر را ساختگی یا واقعی به حساب آورید. نباید همه چیز را زود باور کرد. هیچ چیزی بهتر از تفکر انتقادی در روبرو شدن با خبر نیست.
سواد رسانه ای خود را افزایش دهید عادت فوروارد کردن مطالبی که به دستتان می رسد را به حداقل ممکن برسانید واگر حوصله ارزیابی مطلبی را ندارید چرخه ی اخبار نامعتر را با فوروارد نکردن آن خبر قطع کنید .
توصیه های لازم برای انتشار اطلاعات :
- از اطلاعاتی که منبع روشن و معتبری دارند استفاده ومنابع ذکر شود.
- اطلاعات نباید ترس و اضطراب کاربران را افزایش دهد.
- پیام به گونه ای بیان شود که مخاطب بتوانند منظور پیام را به راحتی و با صرف زمان و تلاش اندک، دریافت نمایند.
- از به کار بردن اصطلاحات فنی و تخصصی پرهیز شود.
- از اصطلاحات آشنا برای مخاطب استفاده شود. ( چنانچه اصطلاحات تخصصی استفاده می شود توضیح داده شود )
- سطح سواد و فرهنگ مخاطب مخاطب درنظر گرفته شود.
- مطالب آموزشی مهم تکرار شده و بیشتر در دسترس قرار گیرد.
- تا حد امکان از اینفوگرافی برای ارایه اطلاعات استفاده شود.
نشانی وب‌سایت وزارت بهداشت جهت دریافت اطلاعات:
منبع:
"راهنمای برگزاری هفته ملی سلامت بانوان ایران1400"، تهیه شده توسط اداره سلامت میانسالان دفتر سلامت جمعیت، خانواده و مدارس، مهرماه 1400